W kwietniu w niektórych drzewostanach Nadleśnictwa Rudziniec prowadzone będą zabiegi ograniczające liczebności populacji chrabąszczy.

Te zabiegi to konieczność, pozwalające zachować trwałość naszych lasów.

W majowe wieczory (a w tym roku, z powodu wcześniejszego nadejścia wiosny - już nawet w kwietniowe) w Polsce spotykamy dwa, trudne do rozróżnienia, gatunki chrabąszczy: chrabąszcza majowego i chrabąszcza kasztanowca. Dorosłe owady oglądają świat ledwie kilka tygodni. Na maj przypada ich okres godowy. Zapłodnione samice składają do 70 jaj w drążonych na 10-15 cm w głąb ziemi norkach. Wybierają otwarte, nasłonecznione tereny. Pędraki, które legną się po trzech tygodniach, spędzą w ciemności kolejne 3-4 lata, żywiąc się korzeniami. Początkowo delikatnych roślin zielnych, a gdy są starsze – również drzew. Jedzą dużo. Nim przepoczwarczą się w brunatne chrząszcze, muszą osiągnąć 5-7 cm długości.

Masowe i wzmożone pojawy chrabąszczy to pochodna procesów, które toczyły się poza lasami. Transformacja systemowa w Polsce spowodowała masowe odłogowanie gruntów ornych, gdzie owady rozwijały się bez zakłóceń. Rozwijające się liczebnie populacje zaczęły też zagrażać uprawom leśnym i roślinom ogrodniczym. Nie bez znaczenia pozostają też zmiany klimatu - wysokie temperatury sprzyjają pędrakom. Za to dla nękanych przez nie drzewek upał oznacza suszę i dodatkowy stres.

Zabiegi ograniczania populacji chrabąszczy prowadzone będą w stadium owadów doskonałych (imagines), czyli dorosłych chrząszczy, które żerują na młodych liściach (głównie dębów). Zabiegi zostaną przeprowadzone w momencie kulminacji rójki, co zapobiegnie gołożerom (chrząszcze intensywnie żerują na liściach przyczyniając się do całkowitej ich utraty) oraz złożeniu przez samice jaj do gleby. Wylęgnięte larwy (tzw. pędraki) są znacznie groźniejsze dla gospodarki leśnej – żerując uszkadzają korzenie siewek, sadzonek a nawet starszych drzew. Skutkiem żeru są duże trudności w uzyskaniu trwałego odnowienia lasu.

Ważną rolę w ograniczaniu liczebności chrabąszczy odgrywa profilaktyka i monitoring. Środki ochrony roślin to ostateczność. Używane są wyłącznie tam, gdzie stwierdzono krytyczne zagrożenie trwałości lasu i zagrożenie ekspansji na dalsze obszary leśne. Ale też rolne. Co ważne – tylko Lasy Państwowe mają praktyczną możliwość ograniczania chrabąszczy. Czyniąc to, działają również w interesie rolników, sadowników i ogrodników.

Obserwacje terenowe z poprzednich lat potwierdziły wysoką skuteczność zabiegów
i znaczące ograniczenie populacji chrabąszczy. Nie istnieją efektywne metody ograniczania pędraków w glebie. Można za to ograniczać liczebność postaci doskonałych chrabąszczy. Termin „ograniczanie”, nie jest używany tutaj bez powodu,  bowiem w leśnictwie zabiegi ochronne nigdy nie mają na celu całkowitego wyeliminowania populacji owadów zagrażających trwałości drzewostanów, a jedynie ograniczenie ich liczebności do poziomu niestanowiącego zagrożenia dla chronionych drzew leśnych. Owady, których populacje są ograniczane stanowią bowiem naturalny składnik ekosystemów.

Zabiegi ograniczające zostaną przeprowadzone z zastosowaniem środka ochrony roślin o nazwie handlowej Mospilan 20 SP, rozpylając go w miejscach, gdzie problem jest najbardziej dotkliwy. Jego substancją aktywną jest należący do grupy neonikotynoidów cyjanoamidynowych acetamipryd. Związek ten dzięki odpowiedniej budowie chemicznej jest łatwo i szybko metabolizowany przez pszczoły, wskutek czego jego toksyczność dla tych owadów jest niska. Wiosenny termin wynika
z obserwacji kulminacji rójki chrabąszczy oraz innych szczegółowych i precyzyjnych działań monitoringowych, prowadzonych w ścisłej współpracy z profesjonalistami
z Zespołu Ochrony Lasu w Opolu.

Planowane zabiegi organizowane są zgodnie z przepisami regulującymi stosowanie środków ochrony roślin, m. in. z wypełnieniem ustawowego obowiązku zgłoszenia min. 40 dni wcześniej do Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa planów zabiegów. Do ostatniego dnia zakwalifikowane do zabiegów powierzchnie są weryfikowane przez specjalistów z Zespołu Ochrony Lasu: na wypadek zmian pogody, załamania się gradacji, np. w efekcie działalności naturalnych wrogów owadów.

Preparat Mospilan 20 SP będzie wprowadzany w korony drzew przy użyciu zamontowa­nej na samolocie PZL M18B Dromader podkskrzydłowej aparatury atomizerowej. Umoż­liwia ona precyzyjną aplikację dawek ultraniskoobjętościo­wych za pomocą 10. rozpylaczy rotacyjnych, tzw. atomizerów typu Micronair AU-5000. Insektycyd będzie aplikowany w dawce 0,40 kg/ha. Ultra mała dawka pre­paratu zostanie rozcieńczona wodą do objętości 4,0 l/ha oraz uzupełniona adiuwantem Ikar 95 EC do pożądanej objętości dawki cieczy użytkowej wynoszącej 5,0 l/ha.

Zainstalowany w kabinie samolotu system DGPS Agro składa się z wysokiej jakości odbiornika GNSS (Global Navigation Satellite Systems), który umożliwia prowadzenie samolotu w torze lotu z dokładnością do ±1 m. Technologia GPS oznacza, że zabieg będzie przeprowadzony dokładnie na wcześniej wskazanych powierzchniach (polach zabiegowych), najbardziej narażonych na żerowanie chrabąszczy. Możliwe jest także precyzyjne wyznaczenie i omijanie stref ochronnych wokół cieków i zbiorników wodnych.

Rozpylana z powietrza mgiełka cieczy użytkowej osadza się w koronach drzew,
w zasadzie nie przenikając do niższych warstw lasu. W ten sposób preparat działa selektywnie, na żerujące na liściach chrabąszcze i nie ma negatywnego wpływu na populacje innych gatunków owadów. Ponadto, stosowanie środków ochrony roślin możliwe jest tylko w razie zachowania minimalnych odległości od wód, pasiek, dróg, nieużytków, czy osiedli ludzkich, przy wilgotności względnej powietrza nie mniejszej niż 60% i prędkości wiatru nie przekraczającej 3-4 m/s. Zabiegi wykonuje się przy bezwietrznej i bezdeszczowej pogodzie, minimalizując ryzyko zniesienia cieczy użytkowej na sąsiednie tereny i spłukania jej z liści.

Zabiegi prowadzone będą wyłącznie w godzinach wczesnorannych
i późnowieczornych, kiedy aktywność wszystkich owadów jest minimalna. To m.in. element prewencyjnej ochrony pszczół. Pomimo, że dla pszczół i innych owadów zapylających preparat jest praktycznie nieszkodliwy, to zgodnie z zaleceniami dobrej praktyki ochrony roślin wykonywany jest wyłącznie od wschodu słońca do rozpoczęcia lotów przez pszczoły, oraz od zakończenia lotów przez pszczoły do zachodu słońca.

Preparat Mospilan 20 SP będzie stosowany z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Rozkłada się w środowisku. Nie dotyczy go tzw. okres prewencji – natychmiast po zabiegu w terenie mogą przebywać ludzie i zwierzęta. Na czas wykonywania zabiegu wprowadzamy jednak zakaz wstępu do lasu, co jest obowiązkiem ustawowym. Informujemy także o dwutygodniowym okresie karencji, kiedy niewskazane jest zbieranie runa leśnego. Te informacje podawane są na tablicach informacyjno-ostrzegawczych i kolportowane przy pomocy wszelkich dostępnych kanałów.

Ograniczanie nadmiernej liczebności imagines chrabąszczy przeprowadzone zostanie na łącznej powierzchni 424 ha, w Leśnictwie Nogowczyce, położonym w zasięgu terytorialnym gmin Ujazd i Toszek.

Zabiegi ograniczania populacji chrabąszczy prowadzone będą zgodnie
z obowiązującymi przepisami prawa, a samo wykonanie zabiegu podlega kontroli przez uprawnione instytucje zewnętrzne - Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa.