Asset Publisher Asset Publisher

Informacje ogólne

03.02.2014 | Paweł Kaleta

Warunki przyrodniczo - leśne:
Nadleśnictwo Rudziniec położone jest w Śląskiej Krainie Przyrodniczo-Leśnej, w Dzielnicach Kędzierzyńsko-Rybnickiej i Równiny Opolskiej.

Powierzchnia ogólna:
18 557 ha

1 Obręb leśny:
- Rudziniec

13 Leśnictw:

- Świbie

- Centawa

- Płużnica

- Ciochowice

- Paczyna

- Proboszczowice

- Nogowczyce

- Łaskarzówka

- Kozłów

- Łącza

- Ostropa

- Sierakowice

- Trachy

oraz Ośrodek Hodowli Zwierzyny LP „Gajdowe"

Siedliska leśne:
- lasowe 79%
- borowe 21%.

Główne gatunki lasotwórcze:
- sosna 63%
- brzoza 12%
- dąb 10%
- olsza 5%
- modrzew 4%
- pozostałe 1%; Soc, Sow, Św, Jd, Dbc, Jw, Js, Gb, Lp, Ols, Ak, Tp, Wb

W zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa Rudziniec znajduje się ok. 600 ha lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa.

Klimat terenu Nadleśnictwa należy do strefy środkowo-europejskiej. W ciągu ostatniego dziesięciolecia nastąpiło zmniejszenie ilości opadów, co pociągnęło za sobą obniżenie poziomu wód gruntowych i zmianę dużej części siedlisk z wilgotnych na świeże.

Historia Nadleśnictwa:
W ramach reorganizacji w Lasach Państwowych, z dniem 1.10.1972 r. połączono trzy dotychczasowe nadleśnictwa: Toszek, Pławniowice i Rachowice, tworząc Nadleśnictwo Rudziniec. Byłe nadleśnictwa zostały utworzone w roku 1945 na podstawie dekretu PKWN z roku 1944. W skład byłych nadleśnictw weszły upaństwowione lasy wielkich własności ziemskich oraz w niewielkiej części dawne lasy państwowe.

Historyczna gospodarka leśna:
Brak jest danych odnośnie przeszłej gospodarki leśnej przed rokiem 1945. Analiza istniejących drzewostanów, pozwala jednak wyciągnąć określone wnioski. Postępowanie hodowlane było w dużym stopniu podporządkowane osiągnięciu jak najwyższej renty gruntowej, co spowodowało hodowlę głównie drzewostanów świerkowych, przy małej trosce o takie gatunki jak: dąb, buk, modrzew, których udział stopniowo malał lub zanikał, nawet na żyznych siedliskach lasowych. Użytkowanie rębne prowadzone było głównie zrębami zupełnymi i to często nawet na znacznych powierzchniach, o czym świadczą istniejące dzisiaj jednowiekowe monokultury występujące. Według danych zawartych w 20-lenim operacie urządzeniowym byłego Nadleśnictwa Rachowice, sporządzonego w 1930 r., wynika że wskaźnik użytkowania z i ha powierzchni zalesionej wynosił 4,6 m3, rozmiar użytkowania przewidywał 74 ha zrębów zupełnych rocznie.
Procentowy udział gatunków wynosił wtedy:
- sosna 74 %,
- świerk 22 %,
- liściaste ok. 4 %.
Wiek rębności dla sosny 80 lat, a dla świerka 60 lat. Zakładane uprawy w tym okresie były zawsze grodzone w celu ich zabezpieczenia przed szkodami od zwierzyny płowej.
Po roku 1945 w zagospodarowaniu lasu stosowano zasadniczo sposób zrębowy (rębnia Ia i Ib), a prowadzona w latach 1948-51 rębnia gniazdowa i skupiona na siedliskach boru mieszanego i lasu mieszanego nie sprawdziła się (szkody od wiatrów). Odnowienia prowadzono głównie sadzeniem przy zastosowaniu sosny i świerka, a na siedliskach żyźniejszych dodatkowo gatunki liściaste.
Z klęsk żywiołowych, jakie w przeszłości nawiedziły lasy rudzinieckie można odnotować, huragan z roku 1801, kiedy uległo zniszczeniu 800 ha lasu. W roku 1928 wiatr zniszczył 400 ha drzewostanu świerkowego. W 1946 roku pożar strawił las na powierzchni 350 ha. Od tego czasu lasy zaczął atakować kornik drukarz. W latach 1953/54 i 1960/61 na powierzchni ok. 700 ha pojawiła się gradacja osnuji gwiaździstej, którą zwalczano przy pomocy opylaczy naziemnych oraz z samolotów.
W roku 1992 największy pożar w Europie objął swym zasięgiem 2 154 ha rudzinieckich lasów. Dużym sukcesem jest dla nas fakt, że mimo wielu trudności, już 3 lata po tej klęsce zakończyliśmy uproduktywnianie pożarzyska zalesiając 1137 ha. Na pozostałym obszarze wystąpiło odnowienie naturalne, głównie brzozowe. Sposób w jaki przywróciliśmy nowy las na spalonym terenie – inżynieryjna, pionierska myśl techniczna i precyzyjne wykonanie sprawiły, że do dziś gościmy na pożarzysku wielu entuzjastów i sympatyków którym przybliżamy szczegóły tego zagospodarowania. Gatunki tworzące nowy las dobrane są bardzo szczegółowo do żyzności i wilgotności gleby, tak aby każde drzewo było na swoim miejscu, i choć efekt tej pracy – plon zbiorą dopiero następne pokolenia leśników (za ok. 100 – 150 lat), już dziś wiemy że las ten będzie z pewnością biologicznie silniejszy i odporniejszy od spalonego. Mimo tego sukcesu do dnia dzisiejszego na niewielkich fragmentach walczymy z pojawiającymi się problemami posiłkując się ekspertyzami glebowymi, melioracyjnymi a także badaniami z zakresu szczegółowej ochrony lasu.

Dnia 15.08.2008 r. przez teren Nadleśnictwa Rudziniec przeszła trąba powietrzna. Zniszczeniu oraz uszkodzeniu uległ drzewostan na odcinku kilkunastu kilometrów w pasie od kilkudziesięciu do kilkuset metrów. Całkowicie zniszczony został las na powierzchni ponad 200 ha leśnictw Świbie, Centawa, Płużnica oraz Nogowczyce. Druga taka powierzchnia została uszkodzona. Straty występowały również z obiektach ochrony lasu, infrastrukturze drogowej. Według szacunku straty całkowite Nadleśnictwa Rudziniec wynosiły ok. 15 mln zł. Do 2013 r. udało się odnowić wszystkie zniszczone powierzchnie (ponad 200 ha).

Kolejne lata 2009-2010 to natomiast szkody powodowane w lesie przez okiść oraz nadmierne opady śniegu.

Środowisko i ekologia
Wszystkie lasy znajdują się w II strefie uszkodzeń przemysłowych. Nadleśnictwo Rudziniec leży na zachodnim obrzeżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. W pobliżu znajdują się Zakłady Chemiczne w Kędzierzynie-Koźlu i Blachowni Śląskiej. Szkody ekologiczne powodują skrócenie igliwia, przerzedzenie koron i osłabienie żywotności drzewostanów, a także prześwietlenie dna lasu. Czynniki te pociągają za sobą bardzo silne zachwaszczenie co stwarza duże problemy przy pracach odnowieniowych i pielęgnacyjnych. Następstwem osłabienia drzew jest opanowanie drzewostanów przez szkodliwe owady i grzyby.

Świat fauny

Na terenie Nadleśnictwa Rudziniec występuje szereg różnorakich gatunków zwierząt, reprezentyjących sssaki, ptaki, gady oraz płazy.

Do największych gatunków i często spotykanych należą: łosie (sporadycznie), jelenie, daniele, sarny, dziki, lisy, jenoty, borsuki, kuny (leśna oraz domowa), tchórze, norki, piżmaki, szopy pracze, jeże. Spośród gadów spotykane są zaskrońce, padalce, żmija zygzakowata oraz jaszczurki. Świat płazów to także liczni przedstawiciele ropuch oraz żab.

Świat ptaków jest niezwykle istotny dla całego Nadleśnictwa Rudziniec, ponieważ na jego terenie ostatnia obserwacja z roku 2017 r. stwierdziła występowanie 210 gatunków, co stanowi ponad 40% składu krajowego całej awifauny! W tym stwierdzono 147 gatunków ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych oraz 63 gatunki ptaków przelotnych, zalatujących i zimujących. Ptaki swoich przedstawicieli w lasach Nadleśnictwa Rudziniec posiadają mnóstwo, poprzez mniejsze i większe gatunki, jak chociażby sikorki, wróble, zięby, rudziki, czy kosy, po okazałe i dobrze znane nawet najmłodszym bociany białe oraz żurawie.

Z ciekawszych gatunków ptaków można wymienić także:

- trzemielojad,

- jastrząb,

- krogule,

- derkacz,

- żuraw,

- dzięcioł zielonosiwy,

- dzięcioł czarny,

- dzięcioł średni,

- zimorodek,

- dudek,

- siniak,

- lelek,

- brodziec samotny,

- kruki,

- muchołówka białoszyja,

- krzyżodziób świerkowy,

- zniczek,

- gąsiorek.

Ciekawe miejsca dziedzictwa historycznego i kulturowego

Będąc tylko zarządcami lasów państwowych staramy się wyjść naprzeciw zapotrzebowaniom społecznym, w związku z czym:

1. W czerwcu 1996 roku w miejscowości Centawa nieopodal Jemielnicy otwarto Łowisko Specjalne "Gajdowe" w celu komercyjnego połowu ryb. Powierzchnia stawu wynosi 8,15 ha. Obecnie obiekt wędkarki jest oddany w dzierżawę. W swoim zamyśle miał ono również stanowić atrakcyjny dodatek do Ośrodka Hodowli Zwierzyny LP „Gajdowe".
Niebagatelne znaczenie przy powstaniu łowiska miało szeroko rozumiane udostępnianie części terenów leśnych dla społeczeństwa (forma realizacji public relations Lasów Państwowych).W roku 1999 rozpoczęto rozbudowę stawu, która przyczyniła się do zwiększenia lustra wody i głębokości stawu a także przez wybudowanie malowniczych wysepek do zwiększenia atrakcyjności obiektu. Każdy chętny może spędzić miło czas na łowieniu ryb.
W okolicach stawu oraz w przylegającym kompleksie leśnym można zaobserwować wiele rzadkich przedstawicieli świata ptaków.

2. Udostępniono społeczeństwu ścieżki przyrodniczo-leśne –"Pożarzysko" w leśnictwie Łącza na terenie pożarzyska z 1992 roku, "Rachowice" w leśnictwie Ostropa we fragmencie starodrzewiu bukowego oraz "Las Dąbrowa" niedaleko m. Sośnicowice. Ścieżki te oprócz prezentacji piękna naszych lasów mają kształtować w młodzieży postawy proekologiczne. Ścieżka na pożarzysku przebiega obok wieży obserwacyjnej zaopatrzonej w taras widokowy z którego można oglądać największe pożarzysko w Europie oraz sposób zagospodarowania spalonej powierzchni.

3. Przez teren naszego nadleśnictwa biegną wytyczone trasy rowerowe. Jedna z najbardziej uczęszczanych znajduje się wokół jeziora Pławniowickiego.

4. Posiadamy trasę do jazdy konnej biegnąca niedaleko miejscowości Kozłów.

5. Rozumiejąc zapotrzebowanie społeczne Nadleśnictwo Rudziniec udostępniło turystom i osobom wypoczywającym część dróg leśnych pod piesze szlaki turystyczne.

6. Bardzo aktywnie włączyliśmy się również w działalność dydaktyczno-szkoleniową przeprowadzając cały szereg prelekcji i pokazów dla przedszkoli, szkół oraz różnych organizacji społecznych.

Miejsca historyczne oraz lokalnego kultu:

1. "Wzgórze sznurowe"- krzyż upamiętniający miejsce krwawej potyczki z czasów wojny trzydziestoletniej (1618-1648), oddz. 297 leśnictwa Proboszczowice.

2. "Śmierć leśniczego"- drewniana kapliczka upamiętniająca śmierć leśniczego który zginął w 1945 roku - oddz. 283 leśnictwo Proboszczowice.

3. "Krzysztof" - metalowy krzyż upamiętniający śmierć robotnika leśnego -oddz.300 leśnictwo Proboszczowice.

4. "Śmierć wozaka"-drewniana kapliczka upamiętniająca śmierć wozaka z przed II wojny światowej - oddz. 302 leśnictwo Proboszczowice.

5. "Grób Nadleśniczego"-pomnik granitowy upamiętniający śmierć nadleśniczego Alberta Grossmanna zastrzelonego przez kłusowników w 1919 roku - oddz.384 leśnictwo Paczyna.

6. "Grób leśniczego"- grób murowany leśniczego Oskara Fuscha który został zamordowany 17.01.1945 roku przez żołnierzy sowieckich, oddz.574 leśnictwo Łącza.

7. " Pamiątkowy kamień"- kamień upamiętniający 40-lecie istnienia Koła Łowieckiego" Łoś" - oddz.579 leśnictwo Łącza.

8. "Kapliczka Świętego Huberta"- oddz. 533 leśnictwo Bojszów.

9. "Bunkry"- 5 bunkrów wojskowych które wykorzystywane były przez wojsko jeszcze w latach powojennych - oddz. 540 leśnictwo Kozłów.

10. "Śmierć myśliwego" - krzyż z piaskowca upamiętniający śmierć myśliwego Maxa Mendel w dniu 23.11.1932 roku z rąk kłusowników -oddz. 540 leśnictwo Kozłów.

11. "Ostatnie polowanie"-kamień upamiętniający miejsce zamordowania w dniu 31.12.1989 roku myśliwego Marka Szlenzaka - oddz.597 leśnictwo Ostropa.

12. "Kapliczka Świętego Rocha"-kapliczka św.Rocha z rzeźbą drewnianą w wielkości naturalnej - oddz.636 leśnictwo Trachy.

13. "Tragiczna śmierć" - krzyż upamiętniający morderstwo młodej dziewczyny Edity Faber w dniu 26.08.1956 roku - oddz.639 leśnictwo Trachy.

14. "Doktor Roger"- pomnik upamiętniający miejsce śmierci w dniu 7 .01 1865 roku Julisza Rogera -lekarza, społecznika, zbieracza pieśni ludowych.-oddz. 574 leśnictwo Kozłów.

15. Polana śmierci" -prawdopodobne miejsce mordu 180 partyzantów NSZ przez funkcjonariuszy UB - oddz.10 leśnictwo Centawa.

16. "Jeńcy radzieccy" -pomnik upamiętniający żołnierzy radzieckich który zgineli w latach 1941-43 w obozie jenieckim w okolicach wsi Kozłów-oddz. 555 leśnictwo Kozłów.

Gospodarka łowiecka
Na terenie Nadleśnictwa istnieje 17 obwodów łowieckich, na których gospodaruje 15 kół łowieckich. Nadleśnictwo zarządza również dwoma obwodami wyłączonymi z dzierżawienia w ramach Ośrodka Hodowli Zwierzyny LP "Gajdowe". Łączna powierzchnia obw. 85 oraz 107 to 10 510 ha, w tym 3 484 ha pow. leśnej.

Aufruf »

Asset Publisher Asset Publisher

Zurück

Komunikat o planowanych zabiegach ograniczania liczebności chrabąszcza

12.04.2024 | Ewa Łukasik

W kwietniu w niektórych drzewostanach Nadleśnictwa Rudziniec prowadzone będą zabiegi ograniczające liczebności populacji chrabąszczy.

Te zabiegi to konieczność, pozwalające zachować trwałość naszych lasów.

W majowe wieczory (a w tym roku, z powodu wcześniejszego nadejścia wiosny - już nawet w kwietniowe) w Polsce spotykamy dwa, trudne do rozróżnienia, gatunki chrabąszczy: chrabąszcza majowego i chrabąszcza kasztanowca. Dorosłe owady oglądają świat ledwie kilka tygodni. Na maj przypada ich okres godowy. Zapłodnione samice składają do 70 jaj w drążonych na 10-15 cm w głąb ziemi norkach. Wybierają otwarte, nasłonecznione tereny. Pędraki, które legną się po trzech tygodniach, spędzą w ciemności kolejne 3-4 lata, żywiąc się korzeniami. Początkowo delikatnych roślin zielnych, a gdy są starsze – również drzew. Jedzą dużo. Nim przepoczwarczą się w brunatne chrząszcze, muszą osiągnąć 5-7 cm długości.

Masowe i wzmożone pojawy chrabąszczy to pochodna procesów, które toczyły się poza lasami. Transformacja systemowa w Polsce spowodowała masowe odłogowanie gruntów ornych, gdzie owady rozwijały się bez zakłóceń. Rozwijające się liczebnie populacje zaczęły też zagrażać uprawom leśnym i roślinom ogrodniczym. Nie bez znaczenia pozostają też zmiany klimatu - wysokie temperatury sprzyjają pędrakom. Za to dla nękanych przez nie drzewek upał oznacza suszę i dodatkowy stres.

Zabiegi ograniczania populacji chrabąszczy prowadzone będą w stadium owadów doskonałych (imagines), czyli dorosłych chrząszczy, które żerują na młodych liściach (głównie dębów). Zabiegi zostaną przeprowadzone w momencie kulminacji rójki, co zapobiegnie gołożerom (chrząszcze intensywnie żerują na liściach przyczyniając się do całkowitej ich utraty) oraz złożeniu przez samice jaj do gleby. Wylęgnięte larwy (tzw. pędraki) są znacznie groźniejsze dla gospodarki leśnej – żerując uszkadzają korzenie siewek, sadzonek a nawet starszych drzew. Skutkiem żeru są duże trudności w uzyskaniu trwałego odnowienia lasu.

Ważną rolę w ograniczaniu liczebności chrabąszczy odgrywa profilaktyka i monitoring. Środki ochrony roślin to ostateczność. Używane są wyłącznie tam, gdzie stwierdzono krytyczne zagrożenie trwałości lasu i zagrożenie ekspansji na dalsze obszary leśne. Ale też rolne. Co ważne – tylko Lasy Państwowe mają praktyczną możliwość ograniczania chrabąszczy. Czyniąc to, działają również w interesie rolników, sadowników i ogrodników.

Obserwacje terenowe z poprzednich lat potwierdziły wysoką skuteczność zabiegów
i znaczące ograniczenie populacji chrabąszczy. Nie istnieją efektywne metody ograniczania pędraków w glebie. Można za to ograniczać liczebność postaci doskonałych chrabąszczy. Termin „ograniczanie”, nie jest używany tutaj bez powodu, bowiem w leśnictwie zabiegi ochronne nigdy nie mają na celu całkowitego wyeliminowania populacji owadów zagrażających trwałości drzewostanów, a jedynie ograniczenie ich liczebności do poziomu niestanowiącego zagrożenia dla chronionych drzew leśnych. Owady, których populacje są ograniczane stanowią bowiem naturalny składnik ekosystemów.

Zabiegi ograniczające zostaną przeprowadzone z zastosowaniem środka ochrony roślin o nazwie handlowej Mospilan 20 SP, rozpylając go w miejscach, gdzie problem jest najbardziej dotkliwy. Jego substancją aktywną jest należący do grupy neonikotynoidów cyjanoamidynowych acetamipryd. Związek ten dzięki odpowiedniej budowie chemicznej jest łatwo i szybko metabolizowany przez pszczoły, wskutek czego jego toksyczność dla tych owadów jest niska. Wiosenny termin wynika
z obserwacji kulminacji rójki chrabąszczy oraz innych szczegółowych i precyzyjnych działań monitoringowych, prowadzonych w ścisłej współpracy z profesjonalistami
z Zespołu Ochrony Lasu w Opolu.

Planowane zabiegi organizowane są zgodnie z przepisami regulującymi stosowanie środków ochrony roślin, m. in. z wypełnieniem ustawowego obowiązku zgłoszenia min. 40 dni wcześniej do Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa planów zabiegów. Do ostatniego dnia zakwalifikowane do zabiegów powierzchnie są weryfikowane przez specjalistów z Zespołu Ochrony Lasu: na wypadek zmian pogody, załamania się gradacji, np. w efekcie działalności naturalnych wrogów owadów.

Preparat Mospilan 20 SP będzie wprowadzany w korony drzew przy użyciu zamontowanej na samolocie PZL M18B Dromader podkskrzydłowej aparatury atomizerowej. Umożliwia ona precyzyjną aplikację dawek ultraniskoobjętościowych za pomocą 10. rozpylaczy rotacyjnych, tzw. atomizerów typu Micronair AU-5000. Insektycyd będzie aplikowany w dawce 0,40 kg/ha. Ultra mała dawka preparatu zostanie rozcieńczona wodą do objętości 4,0 l/ha oraz uzupełniona adiuwantem Ikar 95 EC do pożądanej objętości dawki cieczy użytkowej wynoszącej 5,0 l/ha.

Zainstalowany w kabinie samolotu system DGPS Agro składa się z wysokiej jakości odbiornika GNSS (Global Navigation Satellite Systems), który umożliwia prowadzenie samolotu w torze lotu z dokładnością do ±1 m. Technologia GPS oznacza, że zabieg będzie przeprowadzony dokładnie na wcześniej wskazanych powierzchniach (polach zabiegowych), najbardziej narażonych na żerowanie chrabąszczy. Możliwe jest także precyzyjne wyznaczenie i omijanie stref ochronnych wokół cieków i zbiorników wodnych.

Rozpylana z powietrza mgiełka cieczy użytkowej osadza się w koronach drzew,
w zasadzie nie przenikając do niższych warstw lasu. W ten sposób preparat działa selektywnie, na żerujące na liściach chrabąszcze i nie ma negatywnego wpływu na populacje innych gatunków owadów. Ponadto, stosowanie środków ochrony roślin możliwe jest tylko w razie zachowania minimalnych odległości od wód, pasiek, dróg, nieużytków, czy osiedli ludzkich, przy wilgotności względnej powietrza nie mniejszej niż 60% i prędkości wiatru nie przekraczającej 3-4 m/s. Zabiegi wykonuje się przy bezwietrznej i bezdeszczowej pogodzie, minimalizując ryzyko zniesienia cieczy użytkowej na sąsiednie tereny i spłukania jej z liści.

Zabiegi prowadzone będą wyłącznie w godzinach wczesnorannych
i późnowieczornych, kiedy aktywność wszystkich owadów jest minimalna. To m.in. element prewencyjnej ochrony pszczół. Pomimo, że dla pszczół i innych owadów zapylających preparat jest praktycznie nieszkodliwy, to zgodnie z zaleceniami dobrej praktyki ochrony roślin wykonywany jest wyłącznie od wschodu słońca do rozpoczęcia lotów przez pszczoły, oraz od zakończenia lotów przez pszczoły do zachodu słońca.

Preparat Mospilan 20 SP będzie stosowany z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Rozkłada się w środowisku. Nie dotyczy go tzw. okres prewencji – natychmiast po zabiegu w terenie mogą przebywać ludzie i zwierzęta. Na czas wykonywania zabiegu wprowadzamy jednak zakaz wstępu do lasu, co jest obowiązkiem ustawowym. Informujemy także o dwutygodniowym okresie karencji, kiedy niewskazane jest zbieranie runa leśnego. Te informacje podawane są na tablicach informacyjno-ostrzegawczych i kolportowane przy pomocy wszelkich dostępnych kanałów.

Ograniczanie nadmiernej liczebności imagines chrabąszczy przeprowadzone zostanie na łącznej powierzchni 424 ha, w Leśnictwie Nogowczyce, położonym w zasięgu terytorialnym gmin Ujazd i Toszek.

Zabiegi ograniczania populacji chrabąszczy prowadzone będą zgodnie
z obowiązującymi przepisami prawa, a samo wykonanie zabiegu podlega kontroli przez uprawnione instytucje zewnętrzne - Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa.