Asset Publisher
Informacje ogólne
Warunki przyrodniczo - leśne:
Nadleśnictwo Rudziniec położone jest w Śląskiej Krainie Przyrodniczo-Leśnej, w Dzielnicach Kędzierzyńsko-Rybnickiej i Równiny Opolskiej.
Powierzchnia ogólna:
18 557 ha
1 Obręb leśny:
- Rudziniec
13 Leśnictw:
- Świbie
- Centawa
- Płużnica
- Ciochowice
- Paczyna
- Proboszczowice
- Nogowczyce
- Łaskarzówka
- Kozłów
- Łącza
- Ostropa
- Sierakowice
- Trachy
oraz Ośrodek Hodowli Zwierzyny LP „Gajdowe"
Siedliska leśne:
- lasowe 79%
- borowe 21%.
Główne gatunki lasotwórcze:
- sosna 63%
- brzoza 12%
- dąb 10%
- olsza 5%
- modrzew 4%
- pozostałe 1%; Soc, Sow, Św, Jd, Dbc, Jw, Js, Gb, Lp, Ols, Ak, Tp, Wb
W zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa Rudziniec znajduje się ok. 600 ha lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa.
Klimat terenu Nadleśnictwa należy do strefy środkowo-europejskiej. W ciągu ostatniego dziesięciolecia nastąpiło zmniejszenie ilości opadów, co pociągnęło za sobą obniżenie poziomu wód gruntowych i zmianę dużej części siedlisk z wilgotnych na świeże.
Historia Nadleśnictwa:
W ramach reorganizacji w Lasach Państwowych, z dniem 1.10.1972 r. połączono trzy dotychczasowe nadleśnictwa: Toszek, Pławniowice i Rachowice, tworząc Nadleśnictwo Rudziniec. Byłe nadleśnictwa zostały utworzone w roku 1945 na podstawie dekretu PKWN z roku 1944. W skład byłych nadleśnictw weszły upaństwowione lasy wielkich własności ziemskich oraz w niewielkiej części dawne lasy państwowe.
Historyczna gospodarka leśna:
Brak jest danych odnośnie przeszłej gospodarki leśnej przed rokiem 1945. Analiza istniejących drzewostanów, pozwala jednak wyciągnąć określone wnioski. Postępowanie hodowlane było w dużym stopniu podporządkowane osiągnięciu jak najwyższej renty gruntowej, co spowodowało hodowlę głównie drzewostanów świerkowych, przy małej trosce o takie gatunki jak: dąb, buk, modrzew, których udział stopniowo malał lub zanikał, nawet na żyznych siedliskach lasowych. Użytkowanie rębne prowadzone było głównie zrębami zupełnymi i to często nawet na znacznych powierzchniach, o czym świadczą istniejące dzisiaj jednowiekowe monokultury występujące. Według danych zawartych w 20-lenim operacie urządzeniowym byłego Nadleśnictwa Rachowice, sporządzonego w 1930 r., wynika że wskaźnik użytkowania z i ha powierzchni zalesionej wynosił 4,6 m3, rozmiar użytkowania przewidywał 74 ha zrębów zupełnych rocznie.
Procentowy udział gatunków wynosił wtedy:
- sosna 74 %,
- świerk 22 %,
- liściaste ok. 4 %.
Wiek rębności dla sosny 80 lat, a dla świerka 60 lat. Zakładane uprawy w tym okresie były zawsze grodzone w celu ich zabezpieczenia przed szkodami od zwierzyny płowej.
Po roku 1945 w zagospodarowaniu lasu stosowano zasadniczo sposób zrębowy (rębnia Ia i Ib), a prowadzona w latach 1948-51 rębnia gniazdowa i skupiona na siedliskach boru mieszanego i lasu mieszanego nie sprawdziła się (szkody od wiatrów). Odnowienia prowadzono głównie sadzeniem przy zastosowaniu sosny i świerka, a na siedliskach żyźniejszych dodatkowo gatunki liściaste.
Z klęsk żywiołowych, jakie w przeszłości nawiedziły lasy rudzinieckie można odnotować, huragan z roku 1801, kiedy uległo zniszczeniu 800 ha lasu. W roku 1928 wiatr zniszczył 400 ha drzewostanu świerkowego. W 1946 roku pożar strawił las na powierzchni 350 ha. Od tego czasu lasy zaczął atakować kornik drukarz. W latach 1953/54 i 1960/61 na powierzchni ok. 700 ha pojawiła się gradacja osnuji gwiaździstej, którą zwalczano przy pomocy opylaczy naziemnych oraz z samolotów.
W roku 1992 największy pożar w Europie objął swym zasięgiem 2 154 ha rudzinieckich lasów. Dużym sukcesem jest dla nas fakt, że mimo wielu trudności, już 3 lata po tej klęsce zakończyliśmy uproduktywnianie pożarzyska zalesiając 1137 ha. Na pozostałym obszarze wystąpiło odnowienie naturalne, głównie brzozowe. Sposób w jaki przywróciliśmy nowy las na spalonym terenie – inżynieryjna, pionierska myśl techniczna i precyzyjne wykonanie sprawiły, że do dziś gościmy na pożarzysku wielu entuzjastów i sympatyków którym przybliżamy szczegóły tego zagospodarowania. Gatunki tworzące nowy las dobrane są bardzo szczegółowo do żyzności i wilgotności gleby, tak aby każde drzewo było na swoim miejscu, i choć efekt tej pracy – plon zbiorą dopiero następne pokolenia leśników (za ok. 100 – 150 lat), już dziś wiemy że las ten będzie z pewnością biologicznie silniejszy i odporniejszy od spalonego. Mimo tego sukcesu do dnia dzisiejszego na niewielkich fragmentach walczymy z pojawiającymi się problemami posiłkując się ekspertyzami glebowymi, melioracyjnymi a także badaniami z zakresu szczegółowej ochrony lasu.
Dnia 15.08.2008 r. przez teren Nadleśnictwa Rudziniec przeszła trąba powietrzna. Zniszczeniu oraz uszkodzeniu uległ drzewostan na odcinku kilkunastu kilometrów w pasie od kilkudziesięciu do kilkuset metrów. Całkowicie zniszczony został las na powierzchni ponad 200 ha leśnictw Świbie, Centawa, Płużnica oraz Nogowczyce. Druga taka powierzchnia została uszkodzona. Straty występowały również z obiektach ochrony lasu, infrastrukturze drogowej. Według szacunku straty całkowite Nadleśnictwa Rudziniec wynosiły ok. 15 mln zł. Do 2013 r. udało się odnowić wszystkie zniszczone powierzchnie (ponad 200 ha).
Kolejne lata 2009-2010 to natomiast szkody powodowane w lesie przez okiść oraz nadmierne opady śniegu.
Środowisko i ekologia
Wszystkie lasy znajdują się w II strefie uszkodzeń przemysłowych. Nadleśnictwo Rudziniec leży na zachodnim obrzeżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. W pobliżu znajdują się Zakłady Chemiczne w Kędzierzynie-Koźlu i Blachowni Śląskiej. Szkody ekologiczne powodują skrócenie igliwia, przerzedzenie koron i osłabienie żywotności drzewostanów, a także prześwietlenie dna lasu. Czynniki te pociągają za sobą bardzo silne zachwaszczenie co stwarza duże problemy przy pracach odnowieniowych i pielęgnacyjnych. Następstwem osłabienia drzew jest opanowanie drzewostanów przez szkodliwe owady i grzyby.
Świat fauny
Na terenie Nadleśnictwa Rudziniec występuje szereg różnorakich gatunków zwierząt, reprezentyjących sssaki, ptaki, gady oraz płazy.
Do największych gatunków i często spotykanych należą: łosie (sporadycznie), jelenie, daniele, sarny, dziki, lisy, jenoty, borsuki, kuny (leśna oraz domowa), tchórze, norki, piżmaki, szopy pracze, jeże. Spośród gadów spotykane są zaskrońce, padalce, żmija zygzakowata oraz jaszczurki. Świat płazów to także liczni przedstawiciele ropuch oraz żab.
Świat ptaków jest niezwykle istotny dla całego Nadleśnictwa Rudziniec, ponieważ na jego terenie ostatnia obserwacja z roku 2017 r. stwierdziła występowanie 210 gatunków, co stanowi ponad 40% składu krajowego całej awifauny! W tym stwierdzono 147 gatunków ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych oraz 63 gatunki ptaków przelotnych, zalatujących i zimujących. Ptaki swoich przedstawicieli w lasach Nadleśnictwa Rudziniec posiadają mnóstwo, poprzez mniejsze i większe gatunki, jak chociażby sikorki, wróble, zięby, rudziki, czy kosy, po okazałe i dobrze znane nawet najmłodszym bociany białe oraz żurawie.
Z ciekawszych gatunków ptaków można wymienić także:
- trzemielojad,
- jastrząb,
- krogule,
- derkacz,
- żuraw,
- dzięcioł zielonosiwy,
- dzięcioł czarny,
- dzięcioł średni,
- zimorodek,
- dudek,
- siniak,
- lelek,
- brodziec samotny,
- kruki,
- muchołówka białoszyja,
- krzyżodziób świerkowy,
- zniczek,
- gąsiorek.
Ciekawe miejsca dziedzictwa historycznego i kulturowego
Będąc tylko zarządcami lasów państwowych staramy się wyjść naprzeciw zapotrzebowaniom społecznym, w związku z czym:
1. W czerwcu 1996 roku w miejscowości Centawa nieopodal Jemielnicy otwarto Łowisko Specjalne "Gajdowe" w celu komercyjnego połowu ryb. Powierzchnia stawu wynosi 8,15 ha. Obecnie obiekt wędkarki jest oddany w dzierżawę. W swoim zamyśle miał ono również stanowić atrakcyjny dodatek do Ośrodka Hodowli Zwierzyny LP „Gajdowe".
Niebagatelne znaczenie przy powstaniu łowiska miało szeroko rozumiane udostępnianie części terenów leśnych dla społeczeństwa (forma realizacji public relations Lasów Państwowych).W roku 1999 rozpoczęto rozbudowę stawu, która przyczyniła się do zwiększenia lustra wody i głębokości stawu a także przez wybudowanie malowniczych wysepek do zwiększenia atrakcyjności obiektu. Każdy chętny może spędzić miło czas na łowieniu ryb.
W okolicach stawu oraz w przylegającym kompleksie leśnym można zaobserwować wiele rzadkich przedstawicieli świata ptaków.
2. Udostępniono społeczeństwu ścieżki przyrodniczo-leśne –"Pożarzysko" w leśnictwie Łącza na terenie pożarzyska z 1992 roku, "Rachowice" w leśnictwie Ostropa we fragmencie starodrzewiu bukowego oraz "Las Dąbrowa" niedaleko m. Sośnicowice. Ścieżki te oprócz prezentacji piękna naszych lasów mają kształtować w młodzieży postawy proekologiczne. Ścieżka na pożarzysku przebiega obok wieży obserwacyjnej zaopatrzonej w taras widokowy z którego można oglądać największe pożarzysko w Europie oraz sposób zagospodarowania spalonej powierzchni.
3. Przez teren naszego nadleśnictwa biegną wytyczone trasy rowerowe. Jedna z najbardziej uczęszczanych znajduje się wokół jeziora Pławniowickiego.
4. Posiadamy trasę do jazdy konnej biegnąca niedaleko miejscowości Kozłów.
5. Rozumiejąc zapotrzebowanie społeczne Nadleśnictwo Rudziniec udostępniło turystom i osobom wypoczywającym część dróg leśnych pod piesze szlaki turystyczne.
6. Bardzo aktywnie włączyliśmy się również w działalność dydaktyczno-szkoleniową przeprowadzając cały szereg prelekcji i pokazów dla przedszkoli, szkół oraz różnych organizacji społecznych.
Miejsca historyczne oraz lokalnego kultu:
1. "Wzgórze sznurowe"- krzyż upamiętniający miejsce krwawej potyczki z czasów wojny trzydziestoletniej (1618-1648), oddz. 297 leśnictwa Proboszczowice.
2. "Śmierć leśniczego"- drewniana kapliczka upamiętniająca śmierć leśniczego który zginął w 1945 roku - oddz. 283 leśnictwo Proboszczowice.
3. "Krzysztof" - metalowy krzyż upamiętniający śmierć robotnika leśnego -oddz.300 leśnictwo Proboszczowice.
4. "Śmierć wozaka"-drewniana kapliczka upamiętniająca śmierć wozaka z przed II wojny światowej - oddz. 302 leśnictwo Proboszczowice.
5. "Grób Nadleśniczego"-pomnik granitowy upamiętniający śmierć nadleśniczego Alberta Grossmanna zastrzelonego przez kłusowników w 1919 roku - oddz.384 leśnictwo Paczyna.
6. "Grób leśniczego"- grób murowany leśniczego Oskara Fuscha który został zamordowany 17.01.1945 roku przez żołnierzy sowieckich, oddz.574 leśnictwo Łącza.
7. " Pamiątkowy kamień"- kamień upamiętniający 40-lecie istnienia Koła Łowieckiego" Łoś" - oddz.579 leśnictwo Łącza.
8. "Kapliczka Świętego Huberta"- oddz. 533 leśnictwo Bojszów.
9. "Bunkry"- 5 bunkrów wojskowych które wykorzystywane były przez wojsko jeszcze w latach powojennych - oddz. 540 leśnictwo Kozłów.
10. "Śmierć myśliwego" - krzyż z piaskowca upamiętniający śmierć myśliwego Maxa Mendel w dniu 23.11.1932 roku z rąk kłusowników -oddz. 540 leśnictwo Kozłów.
11. "Ostatnie polowanie"-kamień upamiętniający miejsce zamordowania w dniu 31.12.1989 roku myśliwego Marka Szlenzaka - oddz.597 leśnictwo Ostropa.
12. "Kapliczka Świętego Rocha"-kapliczka św.Rocha z rzeźbą drewnianą w wielkości naturalnej - oddz.636 leśnictwo Trachy.
13. "Tragiczna śmierć" - krzyż upamiętniający morderstwo młodej dziewczyny Edity Faber w dniu 26.08.1956 roku - oddz.639 leśnictwo Trachy.
14. "Doktor Roger"- pomnik upamiętniający miejsce śmierci w dniu 7 .01 1865 roku Julisza Rogera -lekarza, społecznika, zbieracza pieśni ludowych.-oddz. 574 leśnictwo Kozłów.
15. Polana śmierci" -prawdopodobne miejsce mordu 180 partyzantów NSZ przez funkcjonariuszy UB - oddz.10 leśnictwo Centawa.
16. "Jeńcy radzieccy" -pomnik upamiętniający żołnierzy radzieckich który zgineli w latach 1941-43 w obozie jenieckim w okolicach wsi Kozłów-oddz. 555 leśnictwo Kozłów.
Gospodarka łowiecka
Na terenie Nadleśnictwa istnieje 17 obwodów łowieckich, na których gospodaruje 15 kół łowieckich. Nadleśnictwo zarządza również dwoma obwodami wyłączonymi z dzierżawienia w ramach Ośrodka Hodowli Zwierzyny LP "Gajdowe". Łączna powierzchnia obw. 85 oraz 107 to 10 510 ha, w tym 3 484 ha pow. leśnej.
Asset Publisher
Susza w lasach - bądźmy ostrożni w majówkę!
Susza w lasach - bądźmy ostrożni w majówkę!
Od początku stycznia do 28 kwietnia bieżącego roku, wybuchło w Polsce niemal 1800 pożarów lasu, podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku liczba ta wynosiła nieco ponad 400. Jak pokazał ostatni pożar Biebrzańskiego Parku Narodowego, walka z żywiołem w obecnych warunkach klimatycznych jest coraz trudniejsza. Przed majówką strażacy i leśnicy wspólnie apelują o ostrożność.
Niemal bezśnieżna zima i wyjątkowo sucha wiosna sprawiły, że w wielu miejscach Polski zagrożenie pożarowe jest bardzo wysokie. W lasach panuje susza, która z każdym dniem potęguje prawdopodobieństwo wybuchu pożaru. Coraz częściej pojawiają się w lesie miejsca, gdzie dosłownie każdy krok powoduje podnoszenie się pyłu z bardzo wysuszonej ściółki leśnej. A pożary najczęściej wybuchają na skutek działań lub zaniechań człowieka.
- Sytuacja jest poważna. W lasach jest bardzo sucho, a krótkookresowe, przelotne deszcze nie poprawiają tej miejscowo, dramatycznej wręcz, sytuacji. Przed nami długi weekend majowy, który również zapowiada się bezdeszczowo. Tysiące rodzin z dziećmi w naszym kraju ruszą do lasu, aby wypocząć, dlatego apelujemy, aby korzystać z lasu odpowiedzialnie i rozpalać ogień tylko w miejscach do tego przeznaczonych - mówi Jerzy Fijas, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych ds. zrównoważonej gospodarki leśnej. - Choć leśnicy nieustannie strzegą bezpieczeństwa i monitorują sytuację pożarową, to odpowiedzialność za lasy spoczywa na nas wszystkich. Korzystajmy z lasów odpowiedzialnie. Wypoczywajmy na terenach leśnych, lecz zachowajmy ostrożność. Zwłaszcza teraz, kiedy sytuacja jest wyjątkowa - dodaje.
Ochrona lasów przed ogniem to nasza wspólna sprawa. Bezcenna jest tu szybka reakcja leśników, ale też obywateli - wszystkich osób, które dostrzegą ogień pilnie i powiadomią odpowiednie służby. Wsparcie, jakiego udzielają strażakom leśnicy, bezpośrednio przekłada się na wysoką skuteczność przeprowadzanych akcji gaśniczych.
- Od początku roku odnotowaliśmy w Polsce blisko 1800 pożarów lasów - to czterokrotnie więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak pokazał dramatyczny pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym, walka z żywiołem w obecnych warunkach klimatycznych staje się coraz trudniejsza. Przed nami majówka - czas wypoczynku na łonie natury. Apeluję do wszystkich o najwyższą ostrożność i rozwagę! Niemal bezśnieżna zima i wyjątkowo sucha wiosna sprawiły, że w wielu rejonach kraju zagrożenie pożarowe osiąga bardzo wysoki poziom. Wysuszona ściółka leśna to ogromne niebezpieczeństwo - wystarczy iskra, by powstał pożar. Proszę, szanujmy lasy i dbajmy o wspólne bezpieczeństwo. Nasze odpowiedzialne zachowanie ma kluczowe znaczenie dla ochrony polskiej przyrody i zdrowia nas wszystkich - powiedział zastępca komendanta głównego PSP, nadbrygadier Józef Galica.
Kiedy przez dłuższy czas ściółka leśna jest bardzo sucha, nadleśniczowie mogą wprowadzać okresowy zakaz wstępu do lasu. Nie jest to decyzja uznaniowa, ale ściśle określona procedura wynikająca z przepisów prawa. Nadleśniczy wprowadza taki zakaz wyłącznie w określonych okolicznościach, przy trzecim, najwyższym stopniu zagrożenia pożarowego, jeśli przez pięć kolejnych dni wilgotność ściółki, mierzona codziennie o godzinie 9:00, spada poniżej 10 procent. Te warunki muszą wystąpić łącznie i są jedyną podstawą prawną do podjęcia decyzji o zakazie. Okresowy zakaz wstępu do lasu może zostać wprowadzony nie tylko ze względu na zagrożenie pożarowe, ale też np. wystąpiło zniszczenie albo znaczne uszkodzenie drzewostanów lub degradacja runa leśnego. Okresowy zakaz wstępu może też obejmować lasy, w których wykonywane są zabiegi gospodarcze związane z hodowlą lasu, ochroną lasu lub pozyskiwaniem drewna.
- Choć jesteśmy trzecim krajem Europy (po krajach Półwyspu Iberyjskiego) jeśli chodzi o liczbę wybuchających pożarów, to pożary te są większości bardzo małe. Udaje się je szybko wykryć i szybko ugasić. Nasz system jest częściowo zbieżny z systemami funkcjonującymi w innych krajach Europy, aczkolwiek w Polsce prowadzimy również dość unikalne działania. Od 1 marca do 30 września każdego roku prowadzimy stały monitoring wilgotności ściółki. To czynność, która w przyjętej u nas formie, nie jest wykonywana nigdzie indziej w Europie. Dwa razy dziennie, w 60 strefach prognostycznych pokrywających niemal całą Polskę (z wyłączeniem obszarów górskich), pobierane są próbki ściółki, w celu określenia jej wilgotności - podkreśla Jan Kaczmarowski, pożarnik, specjalista Służby Leśnej w Wydziale Ochrony Lasu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. - Na podstawie wyników tych pomiarów określamy stopnie zagrożenia pożarowego, które bezpośrednio przekładają się na poziom gotowości naszego systemu przeciwpożarowego. Aktualny stan zagrożenia pożarowego lasu, do którego się wybieramy, możemy na bieżąco sprawdzać w Internecie, np. na stronie Lasów Państwowych - dodaje.
Sytuację z zakazami wstępu do lasu można na bieżąco śledzić na stronie: https://zakazywstepu.bdl.lasy.gov.pl/zakazy/
Zagrożenie pożarowe lasu jest natomiast na bieżąco aktualizowane na stronie: https://bazapozarow.ibles.pl/zagrozenie/
Najważniejsze jest jednak to, aby będąc w lesie, bez względu na poziom zagrożenia pożarowego, zachowywać się odpowiedzialnie. Ogień jest niebezpieczny nie tylko dla drzew, ale również dla mieszkańców lasu. Szczególnie dla młodych zwierząt: drobnych ssaków, płazów, gadów czy owadów, które nie są w stanie uciec przed płomieniami. Apelujemy o rozwagę i wyjątkową ostrożność:
- Nie wjeżdżajmy samochodem do lasu. Pozostawmy go w miejscu do tego przeznaczonym. Rozgrzany silnik może doprowadzić do zapłonu suchej ściółki, znajdującej się pod samochodem lub w jego pobliżu.
- Pamiętajmy, że w odległości do 100 m od granicy lasu zabronione jest używanie otwartego ognia, poza miejscami do tego wyznaczonymi.
- Zabronione jest także wypalanie traw i pozostałości roślinnych na terenach leśnych. Reagujmy na nietypowe zachowania ludzi w lasach.
Jeśli zauważysz w lesie ogień lub dym - zadzwoń pod nr. alarmowy 112 lub 998!
Lasy Państwowe posiadają jeden z najlepszych systemów przeciwpożarowych w Europie. To bardzo złożony system angażujący pracę wielu osób i setki sztuk specjalistycznego sprzętu. Leśnicy zabezpieczają lasy przed pożarami zarówno poprzez utrzymanie w dobrym stanie sieci dróg dojazdowych, pasów przeciwpożarowych i punktów czerpania wody, ale też poprzez stały monitoring lasu oparty m.in. o dostrzegalnie i utrzymywanie w gotowości floty lotniczej, przygotowanej do prowadzenia obserwacji i gaszenia ewentualnych pożarów. Jest to 30 samolotów gaśniczych Dromader i AN-2, 8 śmigłowców gaśniczych, i 4 samoloty patrolowe. Łącznie daje nam to 4120 godzin zakontraktowanych lotów. Koszt utrzymania systemu ppoż. w Lasach Państwach to blisko 160 mln zł, z czego koszty zabezpieczania lotniczego wynoszą ok. 54 mln zł. Należy podkreślić, że Lasy Państwowe czynnie uczestniczą w akcjach gaśniczych także innych obszarów przyrodniczych, jak choćby lasy innych form własności czy parki narodowe.
Majówka to idealny czas na wypoczynek w lesie, ale w tym roku warto pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności. Z powodu suszy, w wielu rejonach kraju lasy są bardzo podatne na zagrożenie pożarowe. Lasy Państwowe i Państwowa Straż Pożarna przypominają, że ognisko, grill czy niedopałek mogą stać się przyczyną poważnego zagrożenia dla lasu i jego mieszkańców, którzy w obliczu zbliżającego się ognia, pozostają często bezbronni. Dbajmy wspólnie o bezpieczeństwo i piękno naszych lasów.
